Czy wiesz, czym są płaz? Do tej grupy należą salamandry, traszki, żaby, ropuchy i inne zwierzęta. Co dokładnie oznacza słowo „płaz“? Deriva dal greco amphìbios, ”? Słowo to pochodzi od greckiego amphybios, co oznacza „oba rodzaje życia”. Zwierzęta te zasiedlają środowisko lądowe, jednak znaczna część ich cyklu życiowego odbywa się w wodzie.
Pamiętaj, że płazy były pierwszymi kręgowcami, które wyszły z wody na ląd i skolonizowały go ponad 400 milionów lat temu!
Niektóre cechy płazów:
- są to zwierzęta zmiennocieplne (zimnokrwiste), ich organizm nie jest w stanie wytwarzać ciepła, a temperatura ich ciała zmienia się w zależności od temperatury środowiska.
- skóra płazów jest naga, jednak posiada gruczoły, które wydzielają śluz. Śluz nawilża skórę płazów, a także chroni ją przed bakteriami i innymi mikroorganizmami. W przypadku niektórych gatunków gruczoły te wytwarzają też trujące substancje.
- skóra płazów służy również do oddychania.
- nogi płazów nadają się zarówno do poruszania po lądzie, jak i do pływania.
- niektóre płazy posiadają ogon.
- jaja płazów pokryte są galaretowatą otoczką.
- samce niektórych płazów posiadają worki powietrzne, dzięki którym są w stanie wydawać dźwięki, przyciągające samice i jednocześnie odpędzają konkurentów.
- wiele z nich ma jaskrawe kolory, które mają odstraszać drapieżniki. Jaskrawe kolory często informują o zdolności płazów do wytwarzania substancji toksycznych.
...z ogonem i bez
Płazy dzielą się na dwie grupy URODELA oraz Anura..
Urodela (oznacza to dokładnie „widoczny ogon”) to płazy posiadające ogon, zarówno w postaci larwalnej, jak i dorosłej, np. salamandry i traszki. Ze względu na to, że posiadają ogon wiele osób myli je z jaszczurkami, które są gadami, a nie płazami!
Płazy należące do grupy Anura (co oznacza „bez ogona”) tracą ogon podczas przeobrażania się z kijanki w dorosłego osobnika, są to np. żaby i ropuchy.
Cykl życia... etapy wodne i lądowe
Większość płazów ma dwufazowy cykl życiowy: dorosłe osobniki, są zdolne do życia na stałym lądzie, a w okresie rozrodczym przemieszczają się do zbiorników wodnych w celu złożenia jaj. Larwy płazów po wykluciu, oddychają przez skrzela i dzięki temu mogą żyć w wodzie. Ale zaczynając od początku:
- osobniki dorosłe w okresie rozrodczym który, zazwyczaj trwa od końca zimy do wiosny (od lutego do maja). Niektóre płazy przemieszczają się z miejsca, w którym zimowały w stanie hibernacji, w kierunku zbiornika, w którym będą składać jaja. Inne spędzają okres hibernacji bezpośrednio w pobliżu miejsca lęgowego.
- jaja płazów np. żab, mogą być składane w galaretowatych stosach, pośród roślinności wód stojących lub strumieni o słabym nurcie. Ropuchy składają jaja w postaci galaretowatych sznurków, przymocowanych do łodyg roślin wodnych. Traszki natomiast składają jaja pojedynczo, a nie w skupiskach, przytwierdzając je również do roślinności wodnej.
- z jaj zwierząt z grupy Anura rozwijają się kijanki, natomiast z jaj osobników grupy Urodela wykluwają się larwy. Kijanki całkowicie różnią się od swojej postaci dorosłej, ponieważ nie mają nóg, posiadają natomiast zewnętrzne skrzela oraz silny i falujący ogon, który pozwala im pływać. Larwy posiadają skrzela zewnętrzne, ale w przeciwieństwie do kijanek, wyglądają jak miniaturowe osobniki dorosłe.
- u Anura kijanka najpierw zaczyna rozwijać tylne nogi, a wkrótce potem przednie. W tym momencie zaczyna być widoczna różnica między głową a tułowiem kijanki, stopniowo zanika także jej ogon. Podczas metamorfozy, kiedy młody osobnik jest gotowy do opuszczenia wody, u płazów rozwijają się płuca, które zastępują skrzela.
U grupy Urodela larwa wcześnie rozwija nogi, a podczas metamorfozy nie traci ogona, natomiast stopniowej redukcji ulega otaczająca go błona. Wzrostowi larwy towarzyszy rozwój płuc, które pod koniec metamorfozy zastępują skrzela.
Pod koniec tego procesu zarówno Anura, jak i Urodela są gotowe do wyjścia na stały ląd.
